Sağlam qidalanma mövzusu ilə bağlı çoxlu miflər var. Adekvat qidalanma müxtəlif, balanslaşdırılmış və orqanizmin ehtiyaclarına cavab verən olmalıdır.
Lim10.az-ın gazeta.ru-ya istinadla verdiyi məlumata görə, bu barədə rusiyalı qastroenteroloq Yekaterina Kaşux deyib.
O, düzgün qidalanma ilə bağlı ən geniş yayılmış miflər haqqında danışıb.
Mif 1. Saat 18:00-dan sonra yemək olmaz
Həkim xatırladıb ki, saat 18:00-dan sonra yeyilən qidanın dərhal bud və bel nahiyələrində özünü göstərəcəyi inancı çox yayılıb.
"Bu qaydaya əməl etmək kifayət qədər çətindir, çünki bir çox insan saat 18:00-da ofisdə iş gününü yenicə bitirir. Bundan əlavə, bu vaxt şam yeməyi yesəniz, yatana qədər ən azı dörd-beş saat keçəcək və insan acmağa macal tapacaq. Nəticədə, o, ya gecə yatmazdan əvvəl qəlyanaltı etməli, ya da ac yatmalı olacaq", - deyə o bildirib.
Y.Kaşux izah edib ki, bu qayda faydasızdır.
"Bəlkə də bir müddət belə bir vaxt cədvəlinə əməl etmək qəbul edilən kalorinin miqdarını azaltmağa imkan verəcək, lakin əksər insanlar üçün bu çətindir və qida pozuntularına səbəb ola bilər. Şam yeməyini yatmazdan iki-üç saat əvvəl yeməyi tövsiyə edirlər, hər kəs öz bioritmlərinə və həyat cədvəlinə əsasən optimal vaxtı hesablamalıdır", - deyə mütəxəssis vurğulayıb.
Mif 2. Karbohidrat qəbulunu azaltmaq lazımdır
Mütəxəssis qeyd edib ki, aşağı karbohidratlı pəhrizlər dəbdən düşmür.
"Kreml pəhrizi", keto pəhrizi, Dukan pəhrizi, paleo pəhrizi - çoxlu zülal və yağ tərkibli rasionlardır, bunlarda karbohidratlar gündəlik kalori həcminin yalnız kiçik bir hissəsini təşkil edir. Yaponiya mütəxəssisləri tərəfindən 272 min nəfərin məlumatları əsasında aparılan genişmiqyaslı meta-təhlil göstərib ki, aşağı karbohidratlı pəhrizə əməl etmək vaxtından əvvəl ölüm riskini artırır. Balanslaşdırılmış rasionda karbohidratlar 50-55% təşkil etməlidir. Yadda saxlamaq vacibdir ki, böyük hissə mürəkkəb karbohidratların payına düşməlidir. Bunlara yarma, paxlalılar, bərk buğda növlərindən hazırlanmış makaron, tam taxıllı çörək aiddir", - deyə Y.Kaşux vurğulayıb.
Mif 3. Gündə mütləq 2 litr su içmək lazımdır
Qastroenteroloq qeyd edib ki, su qəbulu normasının hesablanması üçün müxtəlif prinsiplər mövcuddur:
"Bəzi mənbələrdə qəbul edilmiş hər 1 kaloriyə 1 ml maye qəbul etmək tövsiyə olunur, digərlərində gündəlik norma bədən kütləsinə əsasən hesablanır. Əslində, belə mürəkkəb hesablamaları nəzərə almaq heç də vacib deyil: beyindəki susuzluq mərkəzi orqanizmin "nəmliyini" mükəmməl şəkildə nəzarətdə saxlayır, buna görə də, hər bir insan üçün ehtiyac duyduğu qədər içmək kifayətdir. İsti havada, idmanla məşğul olarkən orqanizm tərləmə ilə sürətlə nəm itirdiyindən maye qəbulunu artırmaq vacibdir. Həmçinin KRVİ (kəskin respirator virus infeksiyası), bağırsaq infeksiyaları və orqanizmin intoksikasiyasına səbəb olan digər xəstəlikləri olan şəxslərə daha çox içmək tövsiyə olunur".
Mif 4. Sağlam rasionda şirniyyat və fastfudu tamamilə istisna etmək lazımdır
Y.Kaşux qeyd edib ki, sağlam həyat tərzinin tərəfdarları tez-tez "zərərli" qidaları - fastfud, şirniyyat, qəlyanaltılar, qazlı içkiləri kəskin tənqid edirlər.
"Bu cür qidada həqiqətən çoxlu kalori, yağ, şəkər, duz və az faydalı qida maddələri var. Lakin onu tamamilə rasiondan çıxarmaq vacib deyil. Onun gündəlik kalori həcminin 15%-dən çox olmaması kifayətdir.
Yalnız faydalı qidaların arxasınca düşüb özünü unutmaq adətən məqsədə çevrilir, insan həyatının ancaq qida ətrafında fırlandığını belə hiss etmir. Bundan əlavə, daimi özünüməhdudlaşdırma psixika üçün çox da faydalı deyil. Həftədə bir dəfə bir stəkan qazlı içki, bir az çips və ya burger heç bir zərər verməz, ancaq qalan vaxtlarda insan balanslaşdırılmış qidalanmalıdır.
Mif 5. Fraksiyalı qidalanma metabolizmi sürətləndirir
"Deyirlər ki, tez-tez kiçik porsiyalarla qidalanmaq arıqlamağa kömək edir. Əslində, qida qəbulunun sayı metabolizmə heç bir təsir göstərmir və arıqlamaq üçün qəbul edilən kalorinin həcmini azaltmaq lazımdır. Gündə nə qədər rahatdırsa, o qədər yemək tövsiyə olunur. Əsas məsələ zülallar, yağlar və karbohidratlar arasında balansı qorumaq və bütün qəlyanaltıları nəzərə almaqdır, çünki onların hesabına çox asanlıqla həddindən artıq yemək olar", - həkim vurğulayıb.
