Yeni aparılmış araşdırma nəticəsində alimlər Saturnun ən böyük peyki olan Titanın səthində suyun izlərinə rast gəlmədiklərini açıqlayıblar. Bu nəticə, uzun müddətdir bu sirli göy cisminin səthində su tapılacağına dair ümidləri alt-üst edib.
Lim10.az bu barədə Qaynarinfo-ya istinadən xəbər verir.
Alimlərin sözlərinə görə, Titan özü-özlüyündə olduqca qəribə bir peykdir. Yer kürəsindən sonra Günəş sistemində səthində maye axan yeganə planetvari cisim olan Titan, tərkibində su əvəzinə maye metan və etan olan çay və dənizlərə malikdir.
Niyə delta formaları vacibdir?
Tədqiqatçılar ümid edirdilər ki, Titanın səthində çay deltaları aşkarlana bilər. Bu cür formalar Yer kürəsində çayların başqa su hövzələrinə töküldüyü ərazilərdə yaranır və geniş ərazilərdən gələn çöküntüləri bir nöqtədə toplayır.
Alimlər bildirirlər ki, belə deltaların tədqiqi Titanın iqlimi, tektonik tarixi və hətta potensial olaraq orada həyatın olub-olmaması barədə mühüm ipucları verə bilərdi.
Tədqiqatın müəllifi, Braunun Rod-Aylend ştatındakı universitetində Yer, ətraf mühit və planet elmləri üzrə dosent Sem Birc bildirib: "Biz öyrəşmişik ki, əgər çaylar və çöküntülər varsa, deməli, delta da olmalıdır. Amma Titan çox qəribədir. Bu, anlayış bildiyimizi düşündüyümüz prosesləri yenidən dərk etmək üçün bir meydançadır".
Titan haqqında nə bilirik?
Titan Saturnun 274 təsdiqlənmiş peyki arasında ən böyüyüdür. Onun sıx atmosferi əsasən azot və metandan ibarətdir və Yerə bənzər iqlim şəraiti yaradır. Titanın səmasında buludlar, küləklər və yağışlar müşahidə olunur, səthində isə çaylar, göllər və dənizlər yerləşir. Lakin Yer kürəsindən fərqli olaraq, bu mayelər su deyil, metan və etandır. Onlar peykin aşağı səth temperaturunda maye halında qalır.
Titan səthində maye metan necə aşkarlandı?
NASA-nın "Kassini" adlı kosmik aparatı Titanın yaxınlığından keçərkən onun səthində maye metanın izlərini aşkarlayıb. "Kassini" radar sistemi (SAR) vasitəsilə Titanın sıx atmosferini dələrək çay kanalları və geniş düzənlikləri - böyük həcmdə maye ehtiva edən əraziləri müəyyən edə bilib. Lakin metan təbəqələri çox dayaz və "Kassini" üçün demək olar ki, şəffaf olduğundan, sahil xətlərinin harada bitib dəniz dibinin harada başladığını müəyyənləşdirmək çətin olub.
Aparatın məlumatları əsasında aparılan son təhlillər Titanın sahil xətlərində dərin və mənşəyi hələlik bilinməyən çuxurlar olduğunu ortaya qoyub. Eyni zamanda, dəniz dibində formalaşmış dərin kanalların necə yarandığı da hələ aydın deyil.
"Bu, gözlədiyimiz bir şey deyildi. Amma Titan tez-tez bizi bu şəkildə təəccübləndirir. Elə onu tədqiqat üçün maraqlı edən də budur", deyə Sem Birc fikrini yekunlaşdırıb.
