Azərbaycanda "psixiatriya cəzası" yaranıbmı?

3 saylı uşaq evində nə baş verir?

Bakının Xətai rayonunda yerləşən 3 saylı uşaq evində bir neçə gün əvvəl şagirdlərdən biri, 16 yaşlı Məhəmməd Hacıyevin uşaqlara ancaq çörək verildiyini iddia etdiyi ilə bağlı sosial şəbəkələrdə qızğın müzakirələr davam edir.
“Onlar [uşaq evinin rəhbərliyi] uşaq evinə gedən məhsulları mənimsəyirlər. Əti özlərinə götürür, sümükləri isə bizə qalır. Meyvə və südü də götürürlər” - Məhəmməd Hacıyev videoda dedi.

Gənc qeyd edib ki, müəssisənin 73 yaşlı direktoru Məhbubə Hüseynova polisdən onun psixiatriya mərkəzinə yerləşdirilməsini istəyib və telefonunu əlindən alıb.
Azyaşlı artıq Bakının Maştağa qəsəbəsindəki 1 saylı psixiatriya xəstəxanasına yerləşdirilib. Lakin indi jurnalistlər uşağı görə bilmirlər - xəstəxana rəhbərliyi buna mane olur. Baxmayaraq ki, yeniyetmə zorakı çılğın, təhlükəli xəstə deyil.
Bu arada qalmaqal genişlənir və artıq ondan siyasi məqsədlər üçün istifadə etməyə cəhdlər edilir. Sosial şəbəkələrdə çoxları oğlanın ruhi xəstə olduğuna inanmır, videoda onun ümumiyyətlə dəlilik əlamətlərinə rast gəlmədiyinə işarə edilir. Vətəndaşlar yazır ki, yeniyetmə zorla psixiatriya xəstəxanasına aparılıb və uşaq evində baş verən oğurluqlarla bağlı heç nə deməsin deyə onu cəmiyyətdən təcrid etməyə çalışırlar.

İstifadəçilər yazır ki, əgər belədirsə, deməli, cəza psixiatriyası var - SSRİ dövründən qalan, arzuolunmazların dəlixanalara göndərildiyi zaman yada düşür. Üstəlik, bu gün sosial şəbəkələrdə bir yeniyetmənin dəlixanada olarkən intihara cəhd etməsi barədə məlumatlar yayılıb...
Bu işin artan rezonansını nəzərə alan Caliber.Az məsələnin mütəxəssisləri cəlb edərək, ətraflı və diqqətlə araşdırmaq qərarına gəlib.
Təbii ki, Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin köməkliyi ilə ilk növbədə 1 saylı Respublika Psixiatriya Xəstəxanasına müraciət etdik və orada bizə intihara cəhdlə bağlı məlumatın doğru olmadığını bildirdi.
“Yeniyetmənin damdan tullanmaqla hədələməsi ilə bağlı yayılan videonun xəstəxana ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Təxminən 20 gün əvvəl Bakının Xətai rayonunda çəkilib. Xəstəxanamızda belə hündür binalar yoxdur, damları şiferlə örtülüb”, - deyə xəstəxanadan bildirilib. Lakin qaydalarla qadağan olunduğunu qeyd edərək, orada yeniyetmə ilə görüş təşkil etmək xahişimizə rədd cavabı verildi.
Öz növbəsində Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Teymur Mərdanoğlu bizimlə söhbətində bildirdi ki, şikayətçi yeniyetmənin qardaşı - Ə.Hacıyev komitəyə dəvət olunub.
“O, dedi ki, kiçik qardaşının davranış pozğunluğu var və böyük qardaş kimi onun müvafiq müalicə almasını istəyir. Hazırda yeniyetmə psixiatriya xəstəxanasındadır. Lazımi müalicədən sonra o, qardaşının himayəsi altına keçəcək. Bu iş komitənin nəzarətindədir”, - deyə T.Mərdanoğlu vurğulayıb.

Psixiatr, Azərbaycan Tibb Universitetinin Psixiatriya kafedrasının əməkdaşı Xalid Abdullayev bizimlə söhbətində bildirdi ki, ölkəmizdə “Psixiatriya haqqında” qanun var ki, burada kiminsə məcburi müalicəsinin yalnız məhkəmə qərarı ilə mümkün olduğu açıq şəkildə yazılıb.
“Məhkəmə ekspert həkimlər tərəfindən aparılan psixiatrik ekspertizanın nəticələrinə əsasən qərar verir. Bizdə də məcburi xəstəxanaya yerləşdirmə yalnız məhkəmənin qərarı ilə, həkimlərin sənədləri əsasında mümkündür. Yəni kiminsə sifarişi ilə insanı dəlixanaya yerləşdirmək demək olar ki, mümkün deyil”, - deyə həkim vurğulayıb.
Məlum olduğu kimi, hazırda oğlan bir neçə dövlət qurumunun iştirakı ilə diqqətlə araşdırılır, işə mütəxəssislər cəlb olunub və aidiyyəti qurumların nəzarətindədir.
Artan ictimai etirazı nəzərə alaraq, bu işdə daha çox şəffaflığa ehtiyac var. Bəzilərinin öz məqsədləri üçün istifadə etmək istədikləri “psixiatriya cəzası” ilə bağlı bütün eyhamlara, şayiələrə son qoymaq üçün psixiatrik məhkəmə-tibbi ekspertizanın rəyi ilə medianı tanış etmək lazımdır.

Yeri gəlmişkən, bir suala cavab vermək də vacibdir: həqiqətənmi 3 saylı uşaq evində yemək oğurluğu olub?

Caliber.az  

Timur Rzayev