2024 YR4 adlı asteroid ötən il aşkar edilib və əvvəlcə narahatlıq yaradıb — hesablamalara görə onun Yerə düşmə ehtimalı 3% idi. Daha dəqiq modellər bu ssenarini istisna etsə də, 2032-ci ilin dekabrında Ayla toqquşma ehtimalı təxminən 4% olaraq qalır.
Alimlər bu problemi həll etmək üçün bir neçə variant irəli sürüblər. Lim10.az xəbər verir ki, araşdırmanın ilkin mətni arXiv portalında dərc olunub.
Məsələ təkcə Ayda deyil — o vaxta qədər orada daimi bazaların olması, çox güman ki, mümkün olmayacaq. Əsas təhlükə nəticələrdədir. Diametri təxminən 60 metr olan göy cisminin toqquşması böyük miqdarda qırıntıların kosmosa atılmasına səbəb ola bilər. Bu isə bir neçə gün ərzində Yerin üzərinə düşəcək mikrometeoroid axınının minlərlə dəfə artmasına gətirib çıxara bilər. Belə bir ssenari orbitdəki peyklər və kosmik stansiyalar üçün ciddi təhlükə yaradar.
Ən optimal variant defleksiya hesab olunur — yəni asteroidin trayektoriyasının bir qədər dəyişdirilməsi. Bu nə qədər tez həyata keçirilsə, o qədər az “təkan” lazım olacaq. Lakin dəqiq hesablamalar üçün obyektin kütləsini bilmək vacibdir, o isə hələlik çox geniş aralıqda müəyyənləşdirilib: 51 milyon kilodan 711 milyon kiloya qədər. Bu qədər böyük səhv payı təhlükəlidir, çünki yanlış hesablanmış müdaxilə nəticəsində asteroid təhlükəsiz istiqamətə deyil, Yerə tərəf yönələ bilər.
Alimlərin fikrincə, kütləni dəqiqləşdirmək üçün ən ideal vaxt 2028-ci ildir. Lakin üç il ərzində ayrıca kosmik aparat hazırlamaq və buraxmaq faktiki olaraq mümkünsüzdür. Alternativ olaraq mövcud missiyalardan istifadə müzakirə olunur — məsələn, "OSIRIS-APEX" proqramının uzadılması və ya "Psyche" aparatının istiqamətinin dəyişdirilməsi.
Əgər defleksiya mümkün olmasa, digər variant asteroidin məhv edilməsidir. Bu, güclü kinetik toqquşma ilə — yəni asteroidi xırda hissələrə parçalamaqla — və ya nüvə partlayışı vasitəsilə həyata keçirilə bilər. Hesablamalara görə, 1 meqaton gücündə partlayış 2024 YR4-ü dəqiq şəkildə məhv edə bilər, onun kütləsi nə qədər olursa olsun.
Nüvə variantı isə ən çox mübahisə doğurur. Fizika onun effektivliyini təsdiq etsə də, kosmosda nüvə silahının tətbiqi siyasi və hüquqi nəticələrə səbəb ola bilər. Bundan başqa, belə bir metod heç vaxt real şəraitdə sınaqdan keçirilməyib.
2028-ci ildə tam aydın olacaq ki, 2024 YR4 real təhlükə yaradır, yoxsa yox. Lakin missiyaların hazırlanması ilə bağlı qərarlar daha tez qəbul edilməlidir, çünki buraxılış üçün əlverişli zaman pəncərələri ildən-ilə bağlanır.
