Mərkəzi Bankın manatı “bahalaşdırma” cəhdi baş tutmayıb
2022-ci ildə manatın xarici valyutalara qarşı məzənnəsi valyuta bazarında tələb-təklif nisbətinə uyğun olaraq formalaşıb.
Bu barədə Banker.az Azərbaycan Mərkəzi Bankın 2022-ci ilin yanvar-dekabr ayları üzrə Pul Siyasəti icmalına istinadən xəbər verir.
İl ərzində valyuta bazarındakı tarazlıq profisitli tədiyə balansı və qəbul edilmiş makroiqtisadi çərçivə ilə dəstəklənmişdir. Tədiyə balansının iri həcmli profisiti valyuta bazarında təklifin genişlənməsilə müşayiət olunmuşdur.
Hesabat ilində valyuta bazarında əməliyyatların həcmi bazarın bütün seqmentləri üzrə artmışdır.
İl ərzində nağdsız valyuta bazarında aparılmış əməliyyatların həcmi ötən ilə nəzərən 13.9% artaraq 31.7 mlrd. ABŞ dolları ekvivalentində 4 olmuşdur. Nağdsız valyuta əməliyyatlarının 83.4%- i ABŞ dollarında, 16.6%-i isə digər valyutalarda aparılmışdır. Valyuta əməliyyatlarının 28.6%-i banklararası valyuta bazarında (BVB), 71.4%-i isə bankdaxili valyuta bazarında (BDVB) həyata keçirilmişdir.
Hesabat ilində BVB-də əməliyyatların həcmi 9.6% artaraq 9 mlrd. ABŞ dolları ekvivalentində olmuşdur. Bu seqmentdə əməliyyatların 99.1%-i ABŞ dollarında aparılmışdır. BVB-də valyuta əməliyyatları üzrə dövriyyə əsasən “Blumberq” platformasında aparılan əməliyyatlar hesabına formalaşmışdır.
BDVB-də valyuta əməliyyatlarının həcmi 22.6 mlrd. dollar ekvivalentində olmuşdur ki, bu da ötən ilə nəzərən 15.8% çoxdur. Əməliyyatların 77.1%-ni ABŞ dolları ilə əməliyyatlar təşkil etmişdir. BDVB-də valyuta əməliyyatlarının 93.2%-i hüquqi şəxslərlə aparılan valyuta əməliyyatlarının payına düşmüşdür. Banklar tərəfindən nağd xarici valyutanın alqı-satqısı üzrə aparılmış əməliyyatların həcmi ötən ilə nəzərən 27% artaraq 5.1 mlrd. ABŞ dolları ekvivalentində olmuşdur. Bunun 85.7%- ni ABŞ dolları ilə aparılmış əməliyyatlar təşkil etmişdir. Aprel ayından başlayaraq ilin sonuna qədər xarici valyutanın alışının satışından yüksək olması hesabına xalis xarici valyuta satışı ötən ilə nəzərən 5 dəfə azalmışdır.
MƏRKƏZİ BANKDAN MÜDAXİLƏSİ
İl ərzində Mərkəzi Bankda Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondunun (ARDNF) valyuta satışları üzrə hərracların təşkili davam etdirilmişdir. Hesabat ilində Mərkəzi Bankda ümumilikdə 99 valyuta hərracı keçirilmişdir. Mərkəzi Bankın valyuta bazarına müdaxiləsi alışyönlü olmuşdur. Ötən il ərzində Mərkəzi Bankın ARDNF hesabına hərraca çıxardıği valyutanın həcmi 2 milyard 48 milyon ABŞ dolları təşkil etmişdir.
İl ərzində manatın ABŞ dollarına nəzərən rəsmi məzənnəsi banklararası əqdlər üzrə orta məzənnə (“Blumberq” platformasında hərraclar və hərracdan kənar əməliyyatlar nəzərə alınmaqla) əsasında müəyyən edilmişdir. İl ərzində manatın ABŞ dollarına qarşı orta günlük rəsmi məzənnəsi 1.7 manat təşkil etmişdir.
Banklar tərəfindən müəyyən edilən xarici valyutanın alış-satış məzənnələri rəsmi məzənnəyə yaxın olmuşdur. Belə ki, kommersiya banklarının orta hesabla günlük alış məzənnəsi 1 ABŞ dollarına nəzərən 1.6971 manat, satış məzənnəsi isə 1.7024 manat təşkil etmişdir. Hesabat ilində manatın məzənnəsi ticarət tərəfdaşı olan ölkələrin valyutalarına qarşı əsasən möhkəmlənmə istiqamətində dəyişmişdir. Belə ki, manatın məzənnəsi avroya, Türkiyə lirəsinə, İngiltərə funt-sterlinqinə, Qazaxıstan tengəsinə, Yaponiya yeninə, İsveçrə frankına, Ukrayna qrivnasına qarşı bahalaşmış, Rusiya rubluna və Gürcüstan larisinə qarşı ucuzlaşıb.
Azərbaycandakı inflyasiyanın tərəfdaş ölkələrdəki orta inflyasiyadan aşağı olması real effektiv məzənnəyə azaldıcı təsir edib.
